Unutmak ve Unutulmak

Bu yazımda, demans hastası bir yakına sahip olmanın kişiye etkilerine, unutulmanın hissettirdiklerine ve düşündürdüklerine, unutmanın nasıl bir problem olabileceğine değineceğim.

Demans, farklı tipleri bulunan, bilişsel işlevlerde bozulmaya yol açan ilerleyici ve komplike bir hastalıktır. En sık görülen tipi Alzheimer olup tüm demans türlerinin yaklaşık %70’ini oluşturur. Toplumda sık görülen bir hastalıktır ve ülkelerin sağlık harcamalarında önemli yer tutar. Sinir sisteminde yaptığı ilerleyici yıkıma bağlı, hafıza problemleri, kafa karışıklıkları, sayısal işlemlerde zorlanma, kendini ifade etmede zorlanma, karar verme güçlüğü gibi bilişsel fonksiyon kayıplarının yanında ruh halinde değişiklikler de görülebilir. İleri evrede davranışlarda bozulma, idrar kaçırma, yürüme güçlükleri gibi kişinin ve kişiye bakım verenin günlük hayatını önemli derecede etkileyen sorunlara yol açar.

Demansın, biz faniler açısından en çok ön plana çıkan belirtisi olan unutkanlık belirtisinin biraz üzerinde durmak isterim. Demans hastaları, başlarda belki unutmaktan yakınsalar da ilerleyen dönemlerde unutkanlıklarının pek farkında olmaz ve bu sorundan yakınmazlar. Özellikle bu dönemde demans hastasının unutma ve ek belirtileri, ona bakım veren yakınları için zorluklar yaratmaya başlar; bakım verenin sabır sınırlarını zorlar. Bakım veren, bu süreçte hasta tarafından unutulmanın acı gerçeğiyle yüzleşir. Demans hastası olan annesi, babası veya değer verdiği başka biri olunca bu acı daha da derinleşir. Gözlerinin önünde, değer verdiği bu kişiyle yaşadığı bazı anılarının silinmesine şahit olur. Daha dün yaşadıkları keyifli anı, boşa yaşanmış gibi gelir. Hatta bazen, sanki o anılarla birlikte kendi de yok oluyormuş gibi hisseder. Bu dünyada, birbirimizin zihninde kapladığımız yer kadar varmışız gibi…

Dergimizde, yazılarımızla baharı karşılarken yazımda ne kadar unutulmanın acı hissinden bahsetsem de hatırlanmanın kıymetinin farkına vardırmaya da niyet ettim. Eski bir dosttan gelen arama, uzun uzun muhabbet ettiğimiz telefon görüşmeleri, yıllar sonra özlediğimiz bir yüzle içilen Sade Türk Kahvesi… Hatırlanmanın sıcak hissini hatırlatan yaşantılar.

Bir dönemin popüler dizisi Game of Thrones’ta da geçtiği gibi “Nerede olduğumuzu, ne yaptığımızı unutursak artık insan değiliz.”. Hafızalarda kalmak dileğiyle…